Hak Kullanımı, Rapora Bağlı
Ordu’da yaşayan Özge Bora, bir süredir sosyal medyada, 18 yaşındaki otizmli oğlunun yetişkin engelli raporu almasının ardından yaşadıkları hak kayıplarını dile getiriyor:
“Otizmli bir birey olan çocuğumun 18 yaşına kadarki raporunda kısmi ya da tam bağımlı gibi bir ibare bulunmuyordu. Şimdi ise yönetmelik gereği kısmi bağımlı olanlar, ağır engelli sayılmıyor. Ağır engelliliğin karşılığı sadece tam bağımlılık.
18 yaşına kadar çocuğum için yüzde 80 engelli raporuyla bakım maaşı alabiliyordum fakat 18 yaşına girmesiyle bu durumu değişti. A Devlet Hastanesi’ne yeni rapor için başvurdum ve bize kısmi bağımlı raporu verdiler. Bu konuyla ilgili Sağlık Bakanlığından twit atmam üzere bana ulaşıldı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın avukatıyla da görüştüm. Rapora itiraz etmemi ve başka bir hastaneden rapor almamı söylediler. Bunun üzerine B Devlet Hastanesi’ne 1250 lira ücret ödeyerek tekrar başvurdum ama sonuç değişmedi. Yine kısmi bağımlı raporu aldık. 18 yaşına girmesiyle bir günde benim çocuğum ve yaşantımız değişmedi ama raporumuz değişti. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bana geçici olarak Sosyal Ekonomik Destek bağladı ancak bu bizim için kalıcı bir çözüm değildir ve çocuğumun hak mağduriyetini gidermemektedir. Bu süreçte yine bana 24/08/2025 tarihinde telefon ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’ndan Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürü ulaştı ve bu konu üzerine konuştuk, bana hak verdi ama yine bir sonuç alamadım. Bunca çabamın sonunda artık son çare olarak açlık grevine girme kararı aldım ve kimseden sadaka, yardım vs. kabul veya talep etmiyorum, tek isteğim 19 yaşında olan %80 engelli otizmli oğlum için hakkı olan “bakım maaşını” alabilmek. 2022 engelli maaşından hiç söz etmiyorum bile. Onun da adını engelli maaşı değil, muhtaç maaşı koysunlar çünkü onun kriterlerini yerine getirebilmek için yoksul olmak gerekir, engelli değil! Benim bugünkü mücadelem sadece kendim için değil, benim durumumda olan yüzlerce özel bireyi olan ailelerin hepsi için.”
Özge hanım, geçtiğimiz günlerde radikal bir karar aldı, tüm otizmliler ve ailelerinin bu büyük sorununa çözüm bulunmasını hızlandırmak amacıyla açlık grevine başladığını duyurdu, kendisine ulaşanlar onu buna son vermesi gerektiği konusunda ikna ettiler. İkna ederken en çok şu gerçek dile getirildi: Oğlunun onun sağlıklı ve güçlü olmasına ihtiyacı var çünkü oğlu ona bağımlı, hem de tam bağımlı! Özge hanım şimdi sıvı beslenmeye ikna olmuş durumda.
Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın bu konuya çözüm getirmesi gerekiyor.
TBMM Engellilerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu’na da çalışma sonunda oluşturulacak raporda bu soruna ve çözümüne yer vermeleri konusunda bir çağrıyı bu köşeden yapalım. Komisyonun titiz çalışmasına bizzat şahit oldum. Komisyon Başkanı, aynı zamanda ilimizin Milletvekili Sayın Dr. Mehmet Kasapoğlu’nun bu sesi duyacağından eminim.
Hakların Kullanımı Rapora Bağlı
Türkiye Otizm Meclisi’nin geçtiğimiz ay yayınladığı “Otizm Eylem Planı 2025 Yıllık Rapor”da da engelli raporları ile ilgili otizm alanında yaşanan soruna dikkat çekildi:
“Engelliler için sağlık kurulu raporu, engelli bireyin pek çok hakkı kullanabilmesi açısından kritik bir rol oynamaktadır. Bu rapor Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş hastanelerdeki heyetler tarafından düzenlenir. Bireylerin engellilik durumlarını, engel gruplarını, engellilik tür ve derecelerini gösterir. Engelli aylığı, evde bakım yardımı, bakım hizmetleri, özel eğitim, istihdam, sağlık gibi alanlarda tanımlanmış hak ve hizmetlerden yararlanmak için gerekli olan bu rapor, engelliler için düzenlenmiş vergi indirimleri ve muafiyetlerinin yanı sıra çeşitli alanlardaki indirimler için de kullanılmaktadır. Danıştay 1i. Dairesi’nin E.2i19/7783 esasına kayden açılan davada, “Tanıdan itibaren özel koşul gereksinimi vardır (ÖKGV)” ibareleri iptal edilmiştir. Bu iptalden sonra SB tarafından verilen raporlardaki oranlar farklılık göstermeye başladığı için pek çok ailenin bakım maaşları kesilmiş, hak kayıpları başlamıştır. Bu ailelerin gelir kaybının otizmli bireylerin hayatına nasıl yansıdığına, örneğin beslenme, sağlık ya da eğitim alanlara erişiminin ne oranda sınırlandığına dair bir çalışma da mevcut değildir.”
Oysa bizler, 18 yaş altı otistikler için 2019 yılının Nisan ayında uygulanmaya başlanan ÇÖZGER raporu ile yapılan özel düzenlemenin yetişkin engelli raporlarında da uygulanmasını istiyorduk.
Çünkü otizmin kendine özgü destek ihtiyaçları, otizmlilerin büyük bir kısmını yatağa bağımlı olmasalar da aslında yaşam boyu farklı bir şekilde bağımlı hale getiriyor. Bunu anlayabilmek için ise otizmi bilmek, otizmli çocuğu olan ailelerin yaşamlarını gözlemlemek gerekiyor.
Yetişkinler için uygulanan engellilik kriterleri, otizmlilerin destek ihtiyaçlarını karşılayamıyor, hem otistikler hem de aileleri hak kayıplarına uğruyor. Bu hak kaybı, ÇÖZGER raporları ile ilgili alınan Danıştay kararının ardından evde bakım ücretlerinin iptal edilmesi ile çocuk yaşa da inmiş durumda.
Çözüm bekliyoruz…
Sosyal medya hesaplarımız:
İnstagram sosyal medya hesabı için tıklayın
Linkedln sosyal medya hesabı için tıklayın
X sosyal medya hesabı için tıklayın
Facebook sosyal medya hesabı için tıklayın
Haber: Serap Dikmen
Kaynak: YENİGÜN
