Engelli Yolcular İçin Uçuş Rehberi: Koltuk Düzeni, Haklar ve Erişilebilirlik Hizmetleri

Havayolu seyahatlerinde engelli veya hareket kabiliyeti kısıtlı (HKK) yolcuların koltuk düzenlemeleri, uluslararası havacılık kuralları ve her havayolunun kendi emniyet politikaları tarafından belirlenir. Bu kurallar, yolcuların hem konforunu hem de özellikle acil durumlarda kendi başlarına veya çok az yardımla hareket edebilme yeteneklerini güvence altına almayı hedefler.

İşte engelli yolcuların uçak içindeki koltuk önceliği ve uluslararası erişilebilirlik hizmetlerine dair detaylı bir inceleme:

Engelli Yolcular İçin Koltuk Öncelikleri ve Kurallar

Uluslararası havacılık mevzuatları, öncelikle emniyeti esas alır. Bu nedenle, engelli yolcuların oturacağı koltuklarla ilgili genel prensipler şunlardır:

1. Acil Çıkış Sıraları (EXIT) Yasaktır

Bu, dünya genelinde ortak bir kuraldır ve en önemli kısıtlamadır. Engelli veya hareket kabiliyeti kısıtlı yolcuların, acil bir durumda hızlı ve sorunsuz tahliyeyi engelleyebileceği gerekçesiyle acil çıkış kapılarının olduğu sıralarda oturmasına izin verilmez. Bu kural, koltukların cam kenarı, arka veya ön olması fark etmeksizin geçerlidir.

2. Ön Sıralar ve Cam Kenarları Tercih Edilir

Öncelikli oturma düzeni, genellikle engelli yolcuların uçağa biniş ve iniş işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla uçağın ön sıraları olarak belirlenir. Birçok havayolu, erişimin kolay olması ve diğer yolcuların hareketini engellememek için bu yolculara cam kenarı koltukları (A veya F gibi) rezerve etme imkânı sunar.

• Ön Koltuklar: Uçaktan en hızlı inebilme ve kabin içi tekerlekli sandalye veya yardımcı personelin erişimini kolaylaştırma potansiyeli nedeniyle genellikle önceliklidir.
• Cam Kenarı (A/F): Özellikle hareket kabiliyeti kısıtlı yolcuların koridordaki akışı engellemesini önlemek ve kişisel hareket alanlarını artırmak amacıyla önerilir. Ancak bu durum havayoluna göre değişebilir ve bazı durumlarda koridora daha yakın yerler de tercih edilebilir (örneğin, tuvalete erişim kolaylığı için).

3. Kabin İçi Koltuk ve Destekleyici Hizmetler

• Refakatçi Şartı: Kendi başlarına emniyet kemerini takıp çözemeyecek, oksijen maskesini kullanamayacak veya tahliye sırasında yardıma ihtiyaç duyacak durumdaki yolcuların refakatçi ile seyahat etmesi zorunludur.
• Uçak İçi Tekerlekli Sandalye: Sizin de belirttiğiniz gibi, normal tekerlekli sandalyeler dar koridorlarda kullanılamaz. Havayolları, tuvalete erişim gibi ihtiyaçlar için genellikle dar ve özel tasarım uçak içi tekerlekli sandalyeler (Aisle Wheelchair) temin etmekle yükümlüdür. Bu hizmet, her engelli için uygun olsa da, yolcunun durumu bu sandalyeye transferi mümkün kılmalıdır.

Uluslararası Havacılık Kurallarında Erişilebilir ve Kapsayıcı Hizmetler

ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri (Danimarka, Almanya dahil) havacılıkta erişilebilirlik konusunda öncü ve bağlayıcı düzenlemelere sahiptir.

1. Amerika Birleşik Devletleri (ABD)

ABD’de Hava Taşıyıcı Erişim Yasası (Air Carrier Access Act – ACAA) temel düzenlemedir.

• Ayrımcılık Yasağı: Engellilik nedeniyle bir yolcunun uçuş hakkının reddedilmesini kesinlikle yasaklar.
• Koltuk Ataması: Havayolları, engelli yolcuların ve refakatçilerinin ihtiyaçlarına uygun koltukları ücretsiz olarak sağlamalıdır. Örneğin, hareket kolaylığı için bölme duvarı (bulkhead) koltukları veya kolçakları kalkabilen koltuklar talep edilebilir.
• Yardımcı Cihazlar: Tekerlekli sandalyeler ve diğer hareket yardımcıları ücretsiz olarak taşınır ve uçağın kargo bölümüne yerleştirilir. Akülü sandalyelerin akü taşıma kuralları sıkı bir şekilde belirlenmiştir (genellikle lityum iyon pillerin Wh değeri baz alınır).
• Yardımcı Personel: Havalimanlarında ve uçakta biniş, iniş, transfer ve bagaj konusunda talep edilen tüm yardımlar (WCHR, WCHS, WCHC olarak bilinen hizmetler) hava taşıyıcısı veya havalimanı tarafından ücretsiz sunulmak zorundadır.

2. Avrupa Birliği (AB) (İngiltere, Almanya, Danimarka Dahil)

AB’de (EC) No 1107/2006 Yönetmeliği, engelli ve hareket kabiliyeti kısıtlı kişilerin havayoluyla seyahat haklarını düzenler. Brexit sonrası İngiltere de bu kurallara büyük ölçüde bağlı kalmaya devam etmektedir.

• Hizmet Sorumluluğu: Yönetmelik, yolcuya gerekli yardımı sağlama sorumluluğunu, ABD’deki havayolundan farklı olarak, kalkış ve varış havalimanı işletmecisine yükler.
• Önceden Bildirim (48 saat): Yolcuların özel yardım taleplerini uçuştan en az 48 saat önce havayoluna bildirmeleri istenir. Bu, hizmetlerin zamanında ayarlanabilmesi için kritiktir.
• Eğitim: Havayolu ve havalimanı personelinin, engelli yolculara uygun şekilde yardım edebilmeleri için eğitimli olması zorunludur.
• Bilgilendirme: Erişilebilirlik ve hizmetler hakkında şeffaf bilgi sağlamak zorunludur.

Özetle

• Koltuk Önceliği: Engelli yolcuların öncelikli koltukları acil çıkış sıraları dışındaki ön sıralar ve genellikle cam kenarı koltuklardır. Ancak asıl öncelik, emniyet gerekliliklerini karşılayan ve yolcunun bireysel ihtiyacına en uygun olan koltuğun atanmasıdır.
• Erişilebilir Hizmetler: ABD ve AB düzenlemeleri, engellilik temelli ayrımcılığı yasaklar, tekerlekli sandalye ve yardımcı cihazların ücretsiz taşınmasını garanti eder ve havalimanı ile uçuş sırasında ücretsiz ve yeterli yardım sağlanmasını zorunlu kılar.

Engelli bir yolcu olarak en sorunsuz deneyimi yaşamak için, rezervasyon sırasında veya uçuştan en az 48 saat önce özel ihtiyaçlarınızı (tekerlekli sandalye türü, refakatçi durumu, koltuk ihtiyacı vb.) havayoluna bildirmeniz hayati önem taşır.

Sosyal medya hesaplarımız:
İnstagram sosyal medya hesabı için tıklayın
Linkedln sosyal medya hesabı için tıklayın
X sosyal medya hesabı için tıklayın
Facebook sosyal medya hesabı için tıklayın

Kaynak: Yasadikca.com