Görme Engelli Öğrencilerin Ders Kitaplarına Zamanında Ulaşamaması Fırsat Eşitliğini Bozuyor

EGED Yönetim Kurulu Üyesi Elif Kain ve Ankara’da yaşayan görme engelli bir ortaokul öğrencisinin velisi, görme engelli öğrenciler için hazırlanan Braille alfabesiyle basılmış ders kitaplarına erişimde yaşanan sorunları değerlendirdi.

Eğitimde Görme Engelliler Derneği (EGED) Yönetim Kurulu Üyesi Elif Kain, görme engelli öğrenciler için hazırlanan Braille alfabesiyle basılmış ders kitaplarına erişimde zorluk yaşandığını belirterek, “Kitapların ulaşması gereken zaman okulların neredeyse kapanma dönemine denk geliyor. Öğrenciler yıl boyunca diğer arkadaşlarının aksine bilgiye ulaşmak için ek çaba harcamak zorunda kalıyor.” dedi.

Braille alfabesinin görme engelli bireyler için vazgeçilmez bir araç olduğunu vurgulayan Kain, “Görme engelliler, bu dokunsal alfabeyi kullanarak eğitimden günlük hayata kadar birçok alanda yazılı bilgiye erişim sağlıyor. Ancak öğrenciler, ders kitaplarına dönem başında erişemediğinde eğitim hayatlarında ciddi zorluklarla karşılaşıyorlar.” diye konuştu.

“Kitap sorunu eğitimi olumsuz etkiliyor”

Braille alfabesiyle hazırlanmış kitapların zamanında teslim edilmemesi, öğrencilerin derslerini takip etmelerini, ödevlerini yapmalarını ve sınavlara hazırlanma süreçlerini büyük ölçüde aksattığına değinen Kain, kitapların sıklıkla nisan ya da mayıs aylarında dağıtıldığını ifade etti.

Kain, “Kitapların ulaşması gereken zaman okulların neredeyse kapanma dönemine denk geliyor. Öğrenciler yıl boyunca diğer arkadaşlarının aksine bilgiye ulaşmak için ek çaba harcamak zorunda kalıyor.” diye konuştu.

Kitapların gecikmesinin yanı sıra, basım hatalarının da ciddi bir problem olduğunu belirten Kain, bu hataların düzeltilmesinin çoğunlukla öğretmenlerin ve öğrencilerin bireysel çabalarıyla gerçekleştiğini kaydederek sözlerine şöyle devam etti:

“Eksik ya da hatalı basılan kitaplar yüzünden öğrenciler, öğretmenlerinin ya da akranlarının desteğine bağımlı hale geliyor. Ancak bu da onların bağımsız eğitim alma hakkını ihlal ediyor.”

“Herkesin bilgiye aynı anda ve eşit şekilde erişmesi gerekiyor”

Görme engelli öğretmenlerin de benzer şekilde Braille alfabesiyle hazırlanmış kitaplara erişimde sorun yaşadığını belirten Kain, bu durumun hem öğretmenlerin eğitim kalitesini düşürdüğünü hem de daha fazla zaman kaybına neden olduğunu belirtti.

Öğretmenlerin, kitapların dijital versiyonlarına MEB’in Eğitim Bilişim Ağı (EBA) üzerinden erişebildiklerini ancak bu yöntemin pratik olmadığını dile getiren Kain, “Ekran okuyucularla PDF dosyalarını okumak görme engelli bir öğretmen için oldukça zorlayıcı. Braille alfabesiyle hazırlanmış fiziksel kitaplar hem daha pratik hem de dokunsal okuma sürecini kolaylaştırıyor.” dedi.

Kain, görme engelli bireylerin eğitimde karşılaştıkları bu sorunun temelinde insan kaynağı eksikliği olabileceği yorumunda bulunarak, “Herkesin bilgiye aynı anda ve eşit şekilde erişmesi gerekiyor. Bu durum, eğitimde fırsat eşitliğini ortadan kaldırıyor.” diyerek konuştu.

Sürecin çözülmesi için ilgili personelin istihdam edilmesi ve kitapların görme engelli öğretmenler tarafından son kontrollerden geçirilmesi gerektiğini söyleyen Kain, ayrıca basım hatalarının önlenmesi ve kitapların daha erişilebilir hale getirilmesi için görme engelli öğretmenlerin sürece dâhil edilmesinin önemine dikkati çekti.

Kain, engelli bireylerin karşılaştığı sorunların yalnızca 3 Aralık Dünya Engelliler Günü gibi özel günlerle sınırlandırılmasını eleştirerek, “Engelliler kahramanlaştırılmamalı ya da sevgi temalı sloganlarla sorunların üstü örtülmemeli. Teknolojik imkânlar gelişiyor, bu konuları konuşuyor olmamalıyız. Eğitimde, istihdamda ve yaşamın her alanında ayrımcılıktan uzak, eşit bir erişim sağlanmalı.” dedi.

“Eğitimde sağlanacak fırsat eşitliği, toplumun seviyesini de yükseltecektir”

Ankara’da yaşayan bir görme engelli öğrencinin velisi, çocuğunun eğitim sürecinde yaşadığı zorlukları ve çözüm önerilerini dile getirerek, görme engelli çocukların eğitime eşit erişim sağlaması için daha fazla desteğe ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

Veli, çocuğun kaynaştırma eğitimi kapsamında eğitimine devam edebilmesi için birçok bürokratik işlemle uğraşmak gerektiğine dikkati çekti. İlkokul seviyesinde öğretmenlerin kitapların teminiyle ilgili sorunları çözdüğünü belirten veli, ortaokula geçişte süreçlerin daha karmaşık hale geldiğini söyledi.

Öğrenci velisi, özellikle kitap temininde ciddi sorunlar yaşandığını belirterek, “Normal öğrenci kitapları eylül ayında gelirken, bizim kitaplarımız aylarca gecikiyor. Ortaokul seviyesindeki görme engelli öğrencinin ders kitapları, eğitim dönemi başladıktan aylar sonra ulaşıyor.” dedi.

Veli, yaşadığı bölgedeki 48 görme engelli çocuktan yalnızca 18’inin eğitimine devam ettiğini belirterek, “Görme engelli çocuklar kulaktan dolma bilgilerle eğitim alıyor. Ses kaydı almak yasak, destek eğitimi maalesef yetersiz. Bu sorunların çözülmemesi eğitim süreci daha da zorlaştırıyor.” diyerek konuştu.

Görme engelli çocukların eğitim sürecinde çeşitli eksikliklerin, gönüllülerin katkılarıyla giderildiğini belirten veli, çocuğuna sağlanan cihaz sayesinde öğrenci ders notları tutabildiğini ve daha sonra bu notlara erişim sağlayabildiğini ifade etti. Cihazın bir dernek aracılığıyla ücretsiz olarak temin edildiğini belirten veli, “Bu cihaz kızımın derslerine devam etmesini kolaylaştırıyor.” diyerek bu tür desteklerin önemini vurguladı.

Veli, ailelerin çocuklarının temel eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için yoğun bir çaba gösterdiğini ifade ederek, sözlerine şöyle devam etti:

“Bizler, çocuklarımızın eğitimde hak ettikleri imkanlara erişebilmeleri için elimizden geleni yapıyoruz. Ancak bu süreç zaman zaman yorucu olabiliyor. Görme engelli çocukların bireysel ihtiyaçlarına uygun çözümler geliştirilmesi gerekiyor.”

Görme engelli çocukların da diğer çocuklarla aynı eğitim imkanlarına sahip olması gerektiğini belirten veli, “Eğitimde sağlanacak fırsat eşitliği, yalnızca bu çocukların değil, toplumun genel eğitim seviyesini de yükseltecektir. Bu çocukların eğitimi sadece onların geleceği için değil, toplumsal fayda açısından da çok önemli. Eğitim sürecinin başında doğru desteklerle hedeflerine daha kolay ulaşabilirler. ” diyerek sözlerini sonlandırdı.

Kaynak: AA