Son dönemde tartışılan vergi reformu sonrası, vergi paketi yasa tasarısı TBMM’ye gelmesine sayılı günler kaldı. Vergi paketi yasa tasarısında ithal edilecek ürünlerde KDV istisnasının kaldırılması ile ilgili Görme Engelliler Federasyonu’ndan açıklama geldi. Yapılan açıklamada engelli bireylerin bazı araç ve gereçlerin yanı sıra medikal malzemelerin büyük bir bölümünün ithal edildiği ve yeni gelecek düzenlemeyle KDV istisnasından çıkarılacağı iddia ediliyor. Engelli bireylerin kullanıma için gerekli olan ürünlere KDV eklenerek ülkeye sokulması yeni mağduriyetlerin doğmasına neden olacak. Görme Engelliler Federasyonu’nun yaptığı açıklamanın tamamı ise şu şekilde aşağıdadır;
“Engelliler, toplumda yer alabilmek için yaşamlarını kolaylaştıracak, sosyal, psikolojik, bedensel farkların menfi etkilerini azaltacak birtakım desteklere ihtiyaç duyarlar. Görme bozukluğu varsa gözlük, yürüme problemi varsa yürüteç veya koltuk değneği, işitme sıkıntısı çekiyorsa işitme cihazı kullanabilirler. Bu sebeple yaşam kalitesini normalleştirmek bazı mali yükümlülükleri de beraberinde getirmektedir.
Anayasamızın 2. Maddesi sosyal devlet ilkesinden bahseder ve bu mali yükümlülüğün üstleneceğini belirtir. Bununla birlikte 5. Madde ise eşitlik ilkesinin yerine getirilmesi için bu yükümlülükten kaçınılamayacağını söyler. Yine Anayasamızın 10. Maddesi engelliler için yapılan düzenlemelerin eşitlik ilkesine aykırı olamayacağını belirterek pozitif ayrımcılığın sosyal devlet ilkesinin gereği olduğunu vurgular. 61. Madde engellilerin korunmasını, engellerin kaldırılmasını emreder. Anayasamızın 42. Maddesi de “Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır” der.
16.07.2024 Tarihinde TBMM’ye sunulan Vergi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifinin 18. Maddesi engellileri üzmüştür.
Bu tasarıda geçen hükme göre:
“MADDE 18- 3065 sayılı KDV Kanunu uyarınca, ulusal güvenlik kuruluşlarına milli savunma ve iç güvenlik ihtiyaçları için yapılan teslim ve hizmetler ile engellilerin eğitimleri, meslekleri ve günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programlarının teslimi KDV’den istisna olup bu malların yurt içi teslimlerinde uygulanan mevcut istisnalar aynı şekilde söz konusu malların ithalatında da uygulanmaktadır.
Ancak 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 167. Maddesi uyarınca ithal edilecek bazı mallar ile taşıt araçları bakımından ithalatta ilave bir istisna uygulanması, bu malların ithalatını teşvik edici, yurt içi alımlarını ise caydırıcı mahiyettedir. Bu nedenle, yapılan düzenleme ile belirtilen malların ithalatı ve yurt içi teslimindeki ithalat lehine olan uygulama farklılığı giderilmekte ve KDV Kanunundaki mevcut istisna devam ettirilmektedir.”
Bilindiği gibi 5378 Sayılı Kanun’un 32. Maddesi, engellilerin yaşamını kolaylaştırıcı, eğitimine destek verici araç-gereçlerin temininde KDV istisnası uygulanacağını belirtir. Bu madde 3065 Sayılı KDV Kanunu’nun 17. Maddesinde İstisnalar başlığında yer alır. Bu maddenin 4. Bendi “Diğer İstisnalar” başlığını kapsar. Engellilerin temin edeceği ürünler ise (s) fıkrası ile hükme bağlanmıştır. Mecliste görüşülmesi ön görülen tasarıda istisnanın korunmaya devam ettiği, yurt dışından temin edilen ürünlerde ise KDV uygulanabileceği vurgulanmaktadır. Herkesin malumu üzere; engelliler için üretilen ürünler yurt içinde ya üretilmemektedir ya da çok düşük kaliteyle üretimi sağlanmaktadır. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile yaptığımız birçok toplantıda, engellilerin ihtiyacı olan ürünlerin ülkemizde üretiminin devlet tarafından sağlanmasını kayıt altına aldık. Buna rağmen devlet organları tarafından herhangi bir girişim ortaya konmamıştır.
Tasarıda “4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 167. Maddesi uyarınca ithal edilecek bazı mallar ile taşıt araçları bakımından ithalatta ilave bir istisna uygulanması, bu malların ithalatını teşvik edici, yurt içi alımlarını ise caydırıcı mahiyettedir. Bu nedenle, yapılan düzenleme ile belirtilen malların ithalatı ve yurt içi teslimindeki ithalat lehine olan uygulama farklılığı giderilmekte ve KDV Kanunundaki mevcut istisna devam ettirilmektedir, denmektedir.”
Madde 167 – “Aşağıda sayılan hallerde, serbest dolaşıma sokulacak eşya gümrük vergilerinden muaftır” demektedir.
Biz engellileri ilgilendiren kısım madde 167’nin “Diğer Eşya” başlıklı 12. Bendinin (a) fıkrasında geçiyor. (a) fıkrası ise; “Malul ve engellilerin kullanımına mahsus eşya “tanımını içeriyor. Bu maddenin sonunda ise 3. ve 12. Benter için Cumhurbaşkanı yetkili kılınmış.
Yukarıda belirttiğimiz üzere engelliler için üretilen materyallerin çoğu maalesef yurt dışından gelmektedir. Kaldı ki hangi ürünün KDV kapsamına girip girmeyeceği de belirsizdir. Gelişen teknoloji, çıkan her yeni ürün listeyi değiştirebilir. Avrupa Birliği ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri gibi birçok ülkede, görme engellilerin ihtiyacı olan; ekran okuyucu, beyaz baston, braille (kabartma) ekran, cisimleri ve metinleri okuyucu akıllı gözlük, abaküs, renk tanıma cihazı gibi birçok ürün devlet tarafından görme engellilere sigorta kapsamında ücretsiz verilmektedir. Üç yılda bir yeni ürünle değişimi de sağlanmaktadır. Devlet, sosyal güvence altına alması icap eden sahayı bu tasarıyla KDV şerhiyle daha çok sıkıntıya sokmak istemektedir. İşitme engelli için işitme cihazları, ortopedik engelliler için koltuk değnekleri, tekerlekli sandalye, ortez-protez cihazları, az görenler için büyüteç, mercek, lens, gözlük, lisanslı ekran boyutunu büyütücü bilgisayar programları, daha birçok ürün engelli yaşamı için elzemdir. Gelir kaygısı ile 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nda yapılmak istenen bu tür değişiklikler engelli haklarının kaybı anlamına gelmektedir.
Değişiklik düşünülen KDV’nin kısıtlanmasını ön gören madde Gümrük Kanunu’nun 167. Maddesine atıfta bulunuyor. Bu maddedeki 3. ve 12. Bentlerin KDV istisnası tekrar değerlendirilebilir diyor. Yukarıda 12. Bendin engellileri kapsadığını belirtmiştik. 3. Bent ise ulusal güvenlik araçlarının yurt dışından ithalinde gümrük geçişlerinde KDV istisnasına tabi olacağını belirtiyor. 3.Bent::
“Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, kuvvet komutanlıkları, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğünün münhasıran asli görevleri ile Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi’nin faaliyet alanı ve müsteşarlığın kaçakçılıkla mücadele görevi ile ilgili olarak ithal edecekleri her türlü araç, gereç, silah, teçhizat, makine, cihaz ve sistemleri ve bunların araştırma, geliştirme, eğitim, üretim, modernizasyon ve yazılımı ile yapım, bakım ve onarımlarında kullanılacak yedek parçalar, akaryakıt ve yağlar, hammadde, malzeme ile bedelsiz olarak dış kaynaklardan alınan yardım malzemesi, KDV’den muaftır” demektedir.
Ülkemiz ulusal güvenliğin sağlanması hususunda ve savunma sanayinin geliştirilmesi noktasında ciddi bir adım atmıştır. Bu sebeple yurt içi üretim de önemli aşamalar kat etmiştir. Hatta insansız hava araçları ihracatıyla bu alanda dünyada söz sahibi olduğunu göstermiştir. Geçtiğimiz mayıs ayında İran Cumhurbaşkanı’nın helikopter kazası sırasında yerin tespiti konusunda gösterdiği performansla bu sanayinin ne kadar ilerlediğini de ispatlamıştır.
Ancak, ulusal güvenlikle ilgili kat edilen mesafe engelli araç-gereçlerin yurt içinde üretiminde geçerli değildir. Engellilerin ihtiyacı olan çoğu ürün yurt dışından ithal edilmek zorundadır. Bu nedenle tasarıdaki 18. Maddenin engelli ayağı olumsuz sonuçlar doğuracaktır. Engellileri sosyal hayattan koparmaya dönük böyle bir çalışmanın meclisten geçmesi engelli camiasını derinden üzecektir.
Gümrük Kanunu 167. Maddesinin son fıkrası şöyle tamamlanıyor:
“(3) ila (12) numaralı bentlerinde yer alan eşyayı geliş süreleri dâhil tanımlamaya, bunların cins, nevi ve miktarlarını belirlemeye, muafiyet ve istisna uygulanacak tutarları sıfıra kadar indirmeye veya iki katına kadar çıkartmaya ve bu muafiyet ve istisnayı farklı eşya itibarıyla birlikte veya ayrı ayrı uygulamaya ve ticari mahiyette bulunmayan vergiye tabi eşyadan alınacak gümrük vergilerini göstermek üzere ilgili kanunlarda belirtilen hadleri geçmemek şartıyla tek ve maktu bir tarife uygulamaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.”
- Bentle ilgili devletin son yıllarda ulusal güvenlik adına çalışma yaptığını, 12. Bentle ilgili olarak herhangi bir çalışmanın söz konusu olmadığını vurgulamıştık. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda her ne kadar böyle bir üretim tesisinin kurulması toplantılarda yer aldıysa da maalesef hiçbir girişim olmamıştır. Böyle bir üretim merkezinin hem ithalattan bizi kurtaracağını hem engellilerin ürünlere daha çabuk ulaşacağını, hem de geri bildirimlerle birlikte daha kaliteli üretim sağlanabileceği görüşüldüğü halde bu merkez kurulamamıştır. Buna karşın ithalatın kısıtlanmak istenmesi veya KDV ile engellileri mali yükümlülüğe sokmak doğru bir düşünce değildir. Engelli haklarını kısıtlayıcı yaklaşımların çıkartılması muhtemel kanun ve yönetmeliklerde yer almamasını umuyoruz.
Devletimiz, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin de tarafıdır. Bu sözleşmenin 19. Maddesi açıkça devletleri engelli bireylerin yaşamını kolaylaştıracak araç-gereçlerin temini için yükümlü kılar. Gerek evrensel engelli hakları gerekse yurdumuzun kanunları engelli haklarına işaret eder. Engelliler adına yapılacak çalışmaların sosyal devlet ilkesinin gereği olduğunu vurgular. Ülkemizde engelliler alanında üretim faaliyetleri yok veya yok denecek kadar az olduğu halde tasarının böyle bir gündemle karşımıza çıkması kabul edilebilir bir durum değildir. TBMM’nin bu hatadan dönmesini, engelliler adına alınan araç-gereçlerin KDV istisnasının sürmesini temenni ediyoruz. “
Kaynak: Yaşadıkça.com
