Hem Devlet Hem Belediye Yalnız Bıraktı: İzmir’de Hizmet “Engeli”

İzmir’de otizmlilerin ve engellilerin ihtiyaçlarına yönelik belediyelere iletilen somut talepler bir yıldır cevapsız. Ailelerin taleplerinin yer aldığı çalışmanın sonucu İzBB yetkililerine iletilmişken, yetkililerin KEDİ Otizm Derneği temsilcilerine, “Sosyal devletin eksikliğini biz tamamlayamayız” dediği öne sürüldü.

KEDİ Otizm Derneği, İzmir genelinde yurttaşların Büyükşehir Belediyesi ve tek tek ilçe belediyelerinin otizm ve engellilik alanındaki hizmetlerinin değerlendirmesini kayda geçmek amacıyla, 2024 yılının Temmuz ayında “İzmir Belediyelerinin Otizm ve Engelli Hizmetlerini Değerlendirme Anketi” gerçekleştirdi. Sonuçları İzBB ile paylaşmasının üzerinden bir yıl geçmesine rağmen hem ilçe belediyelerinin hem de büyükşehir belediyesinin talepleri karşılamaya yönelik bir çalışması gerçekleşmedi. Ulaşabildikleri belediyeleri bilgilendirmeden anket sonuçlarını yayınlamakta tereddüt ettiklerini belirten KEDİ-Kabul, Eşitlik, Dahil olma, İstihdam- Otizm Derneği Başkanı Serap Dikmen Ahmetoğlu, büyükşehirde yapılan görüşmede yetkililerin kendilerine ‘sosyal devletin eksikliğini biz tamamlayamayız’ cümlesini sarf ettiğini öne sürdü. Bir yıllık süreçte Engelli İşleri Müdürü’nün tam 3 kez değiştiğini hatırlatan Dikmen, “Siyasi partilerin, belediyelerin sürdürülebilir bir engelli politikası eksikliği var ama bizim kaybedecek zamanımız yok” dedi.

“Sosyal Devletin Eksikliğini Biz Tamamlayamayız”

“Anket sonuçlarını yayınlamakta tereddüt etmiştik, çünkü öncelikle en azından ulaşabildiğimiz belediyeleri bu konuda bilgilendirmek istedik” diyen KEDİ-Kabul, Eşitlik, Dahil olma, İstihdam- Otizm Derneği Başkanı Serap Dikmen Ahmetoğlu, “Anketi kapattıktan hemen sonra Büyükşehir Belediyesi Başkanı Cemil Tugay’dan randevu talebimiz oldu, Genel Sekreter Yardımcısı Pınar Okyay’a delege edildik, anket tamamlandıktan tam 1 ay sonra yani Ağustos 2024’te sonuçları kendilerine ilettiğimiz bir görüşme yaptık. Ancak ikisi de tıp doktoru olduğu için engelliliğe sağlık sorunu olarak bakıyorlar olabilirler, çünkü başka bir engellilik toplantısında ‘sosyal devletin eksikliğini biz tamamlayamayız’ cümlesi sarf edildi” iddialarında bulundu.

“Gençler Evde Hapis Hayatı Yaşıyor”

Türkiye’de, otizmli çocuklar için haftada iki saat özel eğitim desteği dışında elle tutulur bir destek olmadığını ifade eden Dikmen, ailelerin büyük maddi külfetlerle çocuklarının eğitim, terapi, spor faaliyeti eksikliğini tamamlamaya çalıştığına bir kez daha dikkat çekti. “Belediyelerin çocuklarımız için yapabileceği en kısa verimli olabilecek şeyi söyleyeyim” diyen Dikmen, “Hali hazırda elinde bulundurduğu sosyal alanları, spor alanları, çocuklar için düzenledikleri çeşitli kurslar gibi faaliyetler otizmli çocukları kapsayıcı hale getirilebilir” önerisinde bulundu. Çocukların yanı sıra genç ve yetişkin otizmlilerin de var olduğunu hatırlatmak zorunda kalan Dikmen, “Eğitim yaşını bitirmiş gençlerimiz evde aileleriyle birlikte hapis hayatı yaşıyor. Gençlerimizi bu yalnızlıktan kurtarmak, onları hayata katmak için de belediyelerden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

“Görmezden Gelinmekten Çok Yorulduk”

“Hak temelli sivil toplum çalışmasına alışık olmayan İzmir’de bir şeyleri değiştirmek istiyoruz” diyen Dikmen, Anayasa’yı, uluslararası sözleşmeleri, Resmi Gazete’de yayımlanan “Otizm Eylem Planı”nı dayanak göstererek, “Biz görmezden gelinmekten ve ötelenmekten çok yorulduk. Derneğimiz bunu ortadan kaldırmak ve çocuklarımızın eşit yurttaşlık, hemşehrilik haklarına kavuşması için elinden gelen çabayı gösteriyor ve göstermeye devam edecek” açıklamalarında bulundu.

Öte yandan anketin bundan sonra her yıl yineleyeceğini belirten Dikmen, “Biz bu anketi gerçekleştirdiğimizde mevcut başkanlar, yeni seçilmişlerdi. Şimdi bir yıllık süreci değerlendireceğimiz yeni bir anketi 18 Ağustos 2025, Pazartesi günü yayınlayacağız ve bu sefer anketimiz 30 gün açık kalacak ve böylelikle daha çok kişiye ulaşacağız” dedi.

“Belediyeler Yetersiz”

Anket sonuçlarında katılımcıların yarısından fazlası sınırları içinde yaşadığı belediyenin hem otizm hem de engelli hizmetlerini yetersiz buluyor. Yine katılımcıların yarıdan fazlası; şikâyet, istek ve önerilerinin belediye yetkilileri tarafından değerlendirilmediğini düşünüyor. Öte yandan katılımcıların yüzde 70’ine yakını afet eylem planlarında engelli gruplarının ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş bir planın mevcut olup olmadığını bilmediğini belirtiyor. “Belediye Başkanlarının ve belediye personellerinin otizm farkındalığı yeterli mi?” sorusuna 165 kişinin yüzde 80’inine yakını “yeterli değil” cevabını veriyor.

Otizm ve Engellilerle İlgili Belediyeden Talepler Neler?

İzmirliler ve özellikle otizmli ve engelli aileleri, hem büyükşehir belediyesinden hem de ilçe belediyelerinden; eğitim ve farkındalık, sosyal ve sportif etkinlikler, sosyal destek hizmetleri, erişilebilirlik ve ulaşım, istihdam ve meslek edindirme, sağlık hizmetleri, doğal afet planları başlıklarında hizmet talep ediyorlar.

1. Eğitim ve Farkındalık: Belediye personeline ve halka otizm farkındalığı kazandırılması, tüm engel gruplarına yönelik hizmetlerde otizmin de dikkate alınması; eğitimlerin psikiyatri, özel eğitim kurumları ve derneklerle iş birliği içinde planlanması öneriliyor.
2. Sosyal ve Sportif Etkinlikler: Otizmli bireyler için kapsayıcı spor ve sosyal etkinliklerin düzenlenmesi, birebir yüzme kursları, at terapisi gibi aktiviteler talep ediliyor. Ayrıca otizmli bireylerin erişimine uygun yüzme havuzları ve spor tesislerinin sağlanması isteniyor.
3. Sosyal Destek Hizmetleri: Otizmli çocuklar ve yetişkinler için gündüz bakım evleri, mola evleri, mahalle/semt evleri kurulması talep ediliyor. Ayrıca, aileler için daha fazla sosyal destek, danışmanlık ve etkinliklere katılım imkânı sağlanması öneriliyor.
4. Erişilebilirlik ve Ulaşım: Engelli bireylerin hizmetlere eşit erişiminin sağlanması, otizmli bireyler için duyusal aktivite alanları oluşturulması, toplu taşıma araçlarında ve genel hizmetlerde otizm dostu düzenlemeler yapılması istenirken, hizmetlere ulaşım için servis imkânları sunulması talep ediliyor.
5. İstihdam ve Meslek Edindirme: Otizmli bireylerin istihdam edilmesi ve meslek edinme kurslarına katılabilmesi için olanaklar sağlanması ve ailelere de istihdamda öncelik tanınması öneriliyor.
6. Sağlık Hizmetleri: Otizmli bireylerin diş sağlığı başta olmak üzere sağlık hizmetlerine erişimi için özel düzenlemelerin yapılması, belediyeler bünyesinde engelli bireylere yönelik diş hastaneleri kurulması talep ediliyor.
7. Doğal Afet Planları: Otizmli bireylerin, doğal afet planlarında da dikkate alınması ve bu konuda gerekli önlemler alınması isteniyor.
8. Toplumsal Farkındalık ve Entegrasyon: Otizmli bireylerin toplumda daha görünür ve kabul edilir hale gelmeleri için farkındalık etkinliklerinin düzenlenmesi ve “normal” gelişim gösteren çocuklarla birlikte sosyalleşebilecekleri ortamlar yaratılması talep ediliyor.
9. Kültürel ve Sportif Faaliyetler: Otizmli bireylerin spor, sanat ve kültürel faaliyetlere katılımının desteklenmesi gerektiği belirtilirken, belediyenin bu etkinliklere yönelik mekânlar sağlaması ve uzman eğitmenler eşliğinde bu hizmetlerin sunulması öneriliyor.
10. Çeşitli Talepler: Aileler, belediyelerden ev temizliği gibi gündelik destek hizmetleri talep ediyor. Ayrıca, kreş ve oyun kulüplerinin açılması, danışmanlık hizmetlerinin artırılması gibi çeşitli talepler de dile getiriliyor.

Kaynak: YENİGÜN