Kamusal Alanlar Yeterince Erişilebilir Değil

CHP Sosyal Politikalardan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Yüksel Taşkın 7-14 Ocak Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası için yaptığı basın açıklamasında, görme engelli vatandaşlar için hayatın Covid-19 salgınından sonra daha da zorlaştığına vurgu yaparak, “Sağlık ve eğitim hizmetlerinin, kamusal mekânların, kaldırımlar- yollar- alt üst geçitlerin ve toplu taşıma araçlarının gerektiği ölçüde erişilebilir olmaması, görme engelli vatandaşlarımız için salgın sürecinde de bağımsız hareket etme ve ihtiyaçlarını karşılama konularında sorunlar yaşamalarına neden olmaktadır” dedi.

CHP Sosyal Politikalardan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Taşkın’ın 7-14 Ocak Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası vesilesiyle bir basın açıklaması yaptı.

Taşkın, açıklamasında 1 Haziran’dan sonra kamuda görev yapan engellilerin idari izinlerinin kaldırıldığını ifade ederek, “görme engelli bir kişinin çalışmak için işyerine giderken toplu taşıma araçlarına ihtiyaç duymayacağı yöntemler geliştirilmesi bir öncelik olmalıdır. Bu önlemler alınamıyorsa esnek veya uzaktan çalışma ve idari izin gibi tedbirlerin tercih edilmesi değerlendirilmelidir. Özel sektörde çalışan görme engellilerin, engel durumu nedeniyle işini kaybetmelerine neden olabilecek eylemlere karşı tedbir alınmalıdır” ifadesini kullandı.

Taşın’ın yazılı basın açıklaması şöyle:

Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası vesilesiyle görme engellilerin Covid-19 salgını boyunca giderek derinleşen sorunlarına dikkat çekmek istiyoruz.

Dünyada her yıl 7-14 Ocak tarihleri arası ‘Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası’ olarak kabul edilmektedir. Bu hafta, adını görme engellilerin bağımsız hareket edebilmek için kullandığı beyaz bastondan alır. Görme engelli vatandaşlarımız için toplumsal hayatın her alanında bağımsız hareket edebilmek, kamusal alanları kullanabilmek, istihdamda yer almak, sağlığa, eğitime ve bilgiye erişmek bir haktır. Türkiye’de resmî verilere göre, 281 bin 439 görme engelli vatandaşımız yaşamaktadır. 19 yıldır iktidarda olan AKP’nin uyguladığı politikalar yüzünden haklarına erişimde ciddi sorunlar yaşayan görme engelli vatandaşlarımız için hayat, Covid- 19 salgınından sonra daha da zorlaşmıştır.

Sağlık ve eğitim hizmetlerinin, kamusal mekanların, kaldırımlar- yollar- alt üst geçitlerin ve toplu taşıma araçlarının gerektiği ölçüde erişilebilir olmaması, görme engelli vatandaşlarımız için salgın sürecinde de bağımsız hareket etme ve ihtiyaçlarını karşılama konularında sorunlar yaşamalarına neden olmaktadır.  

“En temel sorunlardan biri istihdam”

Engellilerin en temel sorunlarından birisinin istihdam olduğunun bilincindeyiz. Kısa süre önce milletvekillerimiz kamuda engelli kotasının en az yüzde 5’e çıkarılması için bir kanun teklifi verdiler. Kamuda engelli istihdam kotalarının doldurulması yasa gereğidir. 2018 EKPSS ve kura başvurularının ardından atanamayanlar ve 2020 yılı EKPSS kura için başvuranlar dahil istihdam edilmeyi bekleyen yaklaşık 100 bin engelli olduğu tahmin edilmektedir. Hem kotanın arttırılmasının hem de biriken atamaların yapılmasının takipçisi olmaya devam edeceğiz.

1 Haziran tarihine kadar kamuda görev yapan engelliler uzaktan çalışmış veya idari izinli sayılmıştır. Bu tarihten sonra “kontrollü sosyal hayat” olarak adlandırılan “normalleşme adımları” kapsamında engelli personelin idari izinlerİ kaldırılmıştır. Görme engelli vatandaşlarımızın çalışma hakkını kullanabilmesi ve üretimde yer alması gerekmektedir. Ancak görme engelli vatadaşlarımızın salgın sürecinde çalışma koşulları belirlenirken salgının seyri, işyerlerinin özellikleri ve işin niteliği gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

“Özel tedbir alınmalı ya da uzaktan çalışma tercih edilmeli”

Görme engelli vatandaşlarımızın toplu taşıma araçlarına binmek, nesneleri dokunarak algılamak ve çevresindeki insanlarla etkileşim halinde bulunmak gibi kendisinden kaynaklı olmayan durumlar nedeniyle fiziksel mesafeyi koruyabilmek için daha fazla dikkat etmeleri gerektiği bir gerçekliktir. Bu nedenle sokakta, toplu taşıma araçlarında ve kapalı ortamlarda ciddi tedirginlikler yaşamaktadırlar. En temel insan hakkı olan yaşama hakkının görme engelli vatandaşlarımız için güvence altına alınabilmesi için birtakım özel tedbirlerin alınması ve yeni yöntemler geliştirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla görme engelli bir kişinin çalışmak için işyerine giderken toplu taşıma araçlarına ihtiyaç duymayacağı yöntemler geliştirilmesi bir öncelik olmalıdır.

Bu önlemler alınamıyorsa esnek veya uzaktan çalışma ve idari izin gibi tedbirlerin tercih edilmesi değerlendirilmelidir. Özel sektörde çalışan görme engellilerin, engel durumu nedeniyle işini kaybetmelerine neden olabilecek eylemlere karşı tedbir alınmalıdır.

CHP 2018 Seçim Bildirgesi’nde “Tüm kamusal alanları ve kamu hizmetlerini kapsayacak şekilde erişilebilir Türkiye’yi inşa edeceğiz” vaadinde bulunmuştur. Yerel iktidarımızın sunduğu avantajları da değerlendirerek kentlerimizin köklü bir erişilebilirlik dönüşümü geçirmesi için elimizden geleni yapıyoruz. Bu konuda iktidardan farkımız şeffaf ve denetlenebilir hareket etmemiz, eleştirilere açık olmamızdır.

“7 bin görme engelli öğrenci uzaktan eğitime geçti”

Covid- 19 salgını sürecinde görme engelli vatandaşlarımızın yaşadığı en önemli sorunlardan biri de eğitime erişimdir. Görme engelli öğrenciler Covid-19 öncesinde özel eğitim okullarında ya da diğer öğrencilerle birlikte kaynaştırma sınıflarında eğitim alıyordu. Ancak salgının başlamasından sonra ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde yaklaşık 7 bin görme engelli öğrenci yüz yüze eğitimin durdurulmasıyla birlikte uzaktan eğitime geçti. TRT kanalları, EBA internet sitesi ve mobil uygulaması üzerinden devam eden uzaktan eğitimde görme engelli öğrenciler hem uzaktan eğitimde kullanılan sisteme hem de ders materyallerine erişim anlamında ciddi sorunlar yaşamaktadır.

“Görme engelli öğrenciler görsel betimleme olmadığı için dersleri anlamıyor”

Görme engelli öğrenciler derslerde kullanılan videolarda görsel betimleme olmadığı için dersleri anlayamamaktadır. Özellikle sayısal alandaki içeriklerin büyük bir kısmında görsel olarak açıklamalara yer verilmemektedir. Görme engelli öğrenciler müfredatı takip edememektedir. Televizyonda yayımlanan ders içerikleri özellikle görsel dersler görme engelli öğrencilere göre hazırlanmamıştır. Web sayfası ve mobil uygulamalarını kullanmakta zorlanan görme engelli öğrencilerden üniversite sınavına hazırlananlar ise “Akademik Destek” platformlarını kullanamamaktadır. Görme engelli öğrenciler takip etmekte zorlandıkları derslerle ilgili destek eğitimini şu anda alamamaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı görme engelli öğrencilere ücretsiz ders kitaplarını (kabartılmış noktalardan oluşan Braille alfabesiyle basılmış şekilde) dağıtıyor. Ancak, öğrenciler bu kitapları hem zamanında alamıyor hem de bunlara eksiksiz ulaşamıyor. Özellikle sayısal alanda veya müzik gibi derslere ait kaynakların Braille baskıları ya yok ya da yetersiz. Uzaktan eğitim görme engelli öğrencilerin algılayacağı şekilde yeniden düzenlenmeli ve desteklenmelidir.

“Sorunların ve çözümlerin takipçisi olacağız”

CHP, hak temelli sosyal devlet anlayışı gereği engelli yurttaşlarımızı sadece özel günlerde anımsayan, sonra unutan anlayıştan uzaktır. Görme engelliler dahil tüm engellileri temsil eden kuruluşlarla düzenli ve konu odaklı toplantıla gerçekleştiriyoruz. Engellilerin sorunlarını engelli kuruluşlarını da çözüm ortağı haline getirerek ortadan kaldırmak en temel ilkelerimizden birisidir. Bu toplantılar sonucunda bize ulaşan öneri ve eleştirileri değerlendirmeye çalışıyoruz. Beyaz Baston haftası vesilesiyle görme engellilerin özellikle Covid-19 salgını boyunca derinleşen sorunlarını kamuoyuyla paylaşmak istedik. Tüm sorunların ve çözüm süreçlerinin takipçisi olmaya devam edeceğiz. Engellilerin sorunlarını engelli kuruluşlarını da çözüm ortağı haline getirerek ortadan kaldırmak en temel ilkelerimizden birisidir. Bizler sadece kamuyu önceleyen bir anlayışa sahip değiliz. Katılımcılık da kamucu anlayışımızın temel bir bileşenidir. Bu nedenle engellileri temsil eden sivil toplum kuruluşlarıyla kalıcı ve sonuç odaklı bir etkileşim kültürü inşa etmeyi bir görev sayıyoruz.”

T24