Her genç için üniversite tercihi, sadece bir okul ya da bölüm seçimi değildir. Bu seçim, aynı zamanda bir ömür boyu sürecek kariyer yolculuğunun ve yaşam biçiminin de temel taşını oluşturur. Bu nedenle gençlerimizin kendi potansiyel ve becerilerinin farkına vararak, onlara en uygun meslek alanlarını belirlemeleri büyük önem taşır.
Ancak, konu özel gereksinimli öğrenciler olduğunda işler biraz daha hassaslaşıyor. Uzun yıllardır özel gereksinimli gençlerle çalışan biri olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Bu gençlerimiz ya bazı şeyleri “yapamam” kaygısıyla geri çekiliyor ya da bazen kendilerini zorlayacak alanlara cesurca atılarak farkında olmadan risk alıyorlar. Oysa tercih sürecinde önemli olan, gerçekçi bir bakış açısıyla, mesleklerin çalışma koşullarını da dikkate alarak; kendilerine en uygun ve en verimli olabilecek yolu seçmeleridir. Potansiyelinin farkında olan ama aynı zamanda ayakları yere basan bir genç, hayatta çok daha sağlam adımlar atar.
Ailelere de burada önemli bir görev düşüyor. Okul tercihi sürecinde, öğrenciler kadar ailelerin de çekingen, hatta zaman zaman umutsuz bir tutum sergilediklerine sıkça tanık oluyorum. Ancak unutulmamalıdır ki özel gereksinimli olmak, hayatta üretmekten, çalışmaktan, bir sektörde var olmaktan alıkoyan bir engel değildir. Yeter ki bireyin yetenekleri doğru keşfedilsin ve doğru yönlendirilsin.
Bu noktada özel gereksinimli gençlerimizin ve ailelerinin atması gereken temel adımlardan biri, tercih edecekleri üniversitelerin Engelli Öğrenci Birimlerini araştırmak olmalıdır. Bu birimler, üniversitelerde engelli öğrencilere yönelik mekan ve eğitim erişilebilirliği gibi konularda çalışmalar yürüten, önemli bir başvuru noktasıdır. Ancak çoğu zaman, öğrencilerimiz bu birimlere gitmeden önce hangi soruları sormaları gerektiğini dahi bilemiyorlar. Bu nedenle, ön araştırma yapmak önemli.
Gençlerimize ve ailelerine önerim; tercih etmeyi düşündükleri üniversitelerin Engelli Öğrenci Birimi web sayfalarını mutlaka incelemeleri. Çünkü bu sayfalar, bir üniversitenin erişilebilirlik konusundaki vizyonunu anlamak adına önemli ipuçları verir. Web sayfası güncel ve içerik dolu olan bir birim, genellikle aktif çalışan ve öğrenciye destek olan bir birimdir. Bu web sayfalarında üniversitenin erişilebilirlik yönergeleri, YÖK’ün engelsiz üniversite politikaları ve engelli öğrencilere sunulan haklarla ilgili güncel bilgiler bulunur. Bu bilgileri öğrenmeden, tercih sürecine başlamamak gerekir.
Görme engelli bir öğrenci, örneğin şu soruları sormayı bilmelidir: Kaynakların erişilebilir hale getirilmesi konusunda nasıl destek veriliyor? Eğitim materyalleri dijitalleştiriliyor mu? Destek teknolojileri mevcut mu? Fakülte binaları, sınıflar, kampüs genelinde fiziksel erişilebilirlik ne durumda? Bu sorulara yanıt aramak, sadece öğrencinin hakkı değil, aynı zamanda ileride karşılaşabileceği zorlukların önüne geçmek açısından da önemlidir.
Bir diğer önemli konu ise şehir içi ulaşım ve yurt imkanlarıdır. Büyük şehirlerde kampüslere ulaşmak her zaman kolay olmayabilir. Bu nedenle şehir içi ulaşım koşullarını da dikkate alarak tercih yapmak, sonrasında öğrencinin hayatını kolaylaştıracaktır. Aynı şehirde yaşayıp yurt arayan öğrenciler ise yurt yönetmeliklerinin dışarıdan gelen öğrencilere öncelik tanıdığı gerçeğini göz önünde bulundurmalı. Yurt tercih ederken, bazı yurtlarda oda düzeni ve temizliği gibi sorumlulukların da öğrenciye bırakıldığını unutmamak gerekir.
Son olarak, Engelli Öğrenci Birimlerinde görev yapan öğrenci temsilcileri ile iletişim kurulmasını da öneririm. Çünkü bazen bir öğrenciden alınan bilgi, resmi kaynaktan alınandan çok daha yol gösterici olabilir.
Gençlerimizin ve ailelerinin, tüm bu detayları düşünerek, gerçekçi ama umut dolu bir bakış açısıyla tercihlerini yapmalarını diliyorum. Hayatın onlara güzel bir gelecek sunması için, içlerindeki potansiyeli ve enerjiyi doğru adımlar atarak açığa çıkarmaları yeterli olacaktır.
Unutmayalım: Doğru tercih, hayatta doğru kapılar açar.
Zuhal Özgenç Pek
Marmara Üniversitesi Engelli Öğrenci Birimi Koordinatörü
Kaynak: Yaşadıkça.com
