Tetrapleji Sürücü 250 Bin Km Sonra Ehliyet Mağduru Oldu
Türkiye’de binlerce engelli sürücü, bir gecede değişen yönetmelik sonrası ehliyetini kaybederek bağımsız yaşam hakkından mahrum bırakıldı. Onlardan biri de 49 yaşındaki tetrapleji engelli Gökhan Ayık.
17 yıldır tertibatlı aracıyla aktif şekilde trafikte olan Ayık, bugüne kadar 250 bin kilometreden fazla yol kat etti ve hiç trafik kazasına karışmadı. İçişleri Bakanlığı ile Trafikte Haklarım Derneği’nin organize ettiği ileri sürüş eğitimini Formula pistinde başarıyla tamamlayan Ayık, hatta bir yarış otomobilini bile tertibatla kullanarak piste çıktı.
Üç yılda bir istenen sağlık kontrolü sırasında ehliyeti, sağlık komisyonunun kararıyla iptal edildi. 2019 yılında sağlık komisyonundan “sürücü olur” raporu alarak eski H sınıfı ehliyetini, uygun kodlarla yeni tip sürücü belgesine dönüştürdü. Fakat sağlık durumunda hiçbir değişiklik olmamasına rağmen, üç yıl sonra farklı bir hastane komisyonundan “sürücü olamaz” kararı çıktı.
Ancak, yönetmelikte yapılan ani bir değişiklikle birlikte ehliyetine el konuldu. Ayık gibi binlerce engelli sürücü, kapısının önünde duran aracını kullanamaz hale geldi; sosyal izolasyona sürüklendi, bağımsız yaşam ve ulaşım hakkı ellerinden alındı.
“Bu karar haksız ve ayrımcıdır” diyen Gökhan Ayık, konunun Cumhurbaşkanlığı başta olmak üzere Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’na iletilmesini istiyor. Ayık, sorunun çözümü için somut mevzuat değişikliği önerilerini de paylaştı:
Gökhan Ayık’ın Mevzuat Değişikliği Önerileri:
- Ehliyet muayenelerinde objektif ölçüm şartı:
Mevzuattaki “araç kullanmasını ve trafik güvenliğini engelleyecek şekilde olanlara sürücü belgesi verilmez” ifadesi yerine “ihtisas ile sürüş testi ve/veya simülasyon gereklidir” ibaresi eklenmeli.
- İl Sağlık Komisyonu’nda sürüş testi/simülasyon zorunluluğu:
Kodlarda veya raporlarda çelişki yaşandığında sürüş testi ya da simülasyon yapılmalı. Ehliyet kodları, simülasyon sonucu belirlenmeli.
- Bilirkişi eşliğinde iki yöntem:
- Mevcut ehliyet sahipleri için tertibatlı araçla gerçek sürüş testi
- İlk defa ehliyet alacaklar veya aracı olmayanlar için simülasyon testi
Olumlu sonuç alanlara ehliyet verilerek ulaşım özgürlüğü korunmalı.
Ayık, Türkiye’deki mevcut kod tablosunun zaten tüm engel gruplarına uygun tertibat seçeneklerini kapsadığını, ancak mevzuattaki belirsizlik ve çelişkiler nedeniyle hak kayıplarının yaşandığını vurguluyor.
“Aynı engel durumuna sahip iki kişiden biri, farklı şehir ve komisyon kararıyla sürücü olabiliyor. Bu, Anayasa’nın 10. maddesindeki EŞİTLİK İlkesine açıkça aykırıdır.”
Gökhan Ayık ayrıca, “Yurt dışında bu durum, simülasyon cihazı ve tertibatlı araç ile kullanabilirlik denetlenerek çözülmüş. Elleri olmayıp joystick ile araç kullanandan, her türlü engeli erişilebilir yapmaya çalışan, teknolojiyi kullandırtan, uygun yasalar hazırlayan gelişmiş ülkelerin mevzuatını inceleyip yasalaştırarak hak mağduriyetinin önüne geçilmesi gerekiyor. Tekerleği yeniden keşfetmeye gerek yok. Ayrıca bilim ve teknolojinin yeni hizmetlerinin, araçlara entegre olan otonom sistemin göz ardı edildiğini üzülerek anlamış oldum.” ifadelerini kullandı.
Sağlık Bakanlığı’nın 2015 yönetmeliği ile Emniyet Genel Müdürlüğü’nün Avrupa uyum yasaları çerçevesinde çıkardığı ehliyet kodları arasındaki çelişkiler, uygulamada doktorların sorumluluk endişesiyle daha da büyüyor. Yönetmelikteki “Aracın tadilatından sonra sürücünün aracı kullanıp kullanamadığı kontrol edilebilir” maddesi ise neredeyse hiç uygulanmıyor.
Gökhan Ayık, “Bu mesele doktorun kanaatine bırakılacak basit bir sağlık kontrolü değil; teknolojik testlerle ispatlanabilecek bir ulaşım hakkıdır” diyerek, mevzuat değişikliğinin acilen hayata geçirilmesini talep ediyor.
Kaynak: Yaşadıkça.com
