Türkiye’de oteller ve tesisler ülkede yaşayan %12,39, yaklaşık 9 milyon engelliye ve ailelerine yani en az 20 milyon kişiye yasak!
Otellerdeki mimari engeller ve yönetenlerin, çalışanların eğitimsiz oluşunun doğurduğu engeller nedeniyle maddi imkânı olmasına rağmen milyonlarca engelli tatil olanaklarından yararlanamıyor.
2005 yılında çıkan Engelsiz Erişilebilir Mimari Çevre Kanunu ve Engelsiz Ulaşım Kanunu’ndan bu yana geçen 10 yılda düzenlemeler zorunlu olmasına rağmen göstermelik birkaç adım dışında bir çözüm sağlanmadı. Hâlâ engelliler, yaşlılar ve ailelerinin de diğer insanlarla birlikte bir arada tatil yapabilecekleri tesisler yok denecek seviyede.
Ve tabii ki, mimari düzenlemelerin yapılması engellilerin ve ailelerinin hayata katılımı için yeterli değildir. Zihniyetlerin değişimi için kamu görevlilerine, özel sektör çalışanlarına ve tüm topluma engellileri anlama, ötekileştirmeden iletişim kurma ve doğru davranış eğitimleri verilmelidir.
Sözde devam eden “Engelsiz Turizm” girişimlerini bir adım öteye taşımak, bu mecrada da konunun derinlemesine irdelenmesi için kısaca “Engelsiz Turizm” ana başlıklarıyla şu şekilde ele alınabilir:
Engelsiz Turizm Nedir?
Engelli ve engelsiz herkesin birlikte seyahat edebildiği, tatil yapabildiği, konaklayabildiği, sosyal mekânlardan faydalanabildiği, başka birinin yardımı olmadan özgür ve eşit imkânlar sunan tesisler ve aktivitelerdir.
Farklı gelişim gösteren, otizmli, down sendromlu, zihinsel engelli bireylerin de refakatçileri ile birlikte tesislerden yararlanma imkânıdır.
Engelsiz Turizmde Potansiyel Nedir?
Turizmcilerin engelli ve yaşlılara yönelik düzenlemeler yapmaları, daha geniş pazarda 12 ay açık tesisler demektir. Bu hem kârı artırır, hem ülkemiz kazanır, hem de sosyal bir sorumluluk yerine getirilmiş olur.
Türkiye’de maddi durumu orta gelir ve üzerinde olan yaklaşık 5 milyon engelli, hiç tatil yapamamaktadır. Aileleriyle birlikte bu sayı ortalama 15 milyonu bulmaktadır.
Avrupa’da yılda bir kez yurtdışı tatili yapan yaklaşık 15 milyon engelli ve yaşlı kişi Türkiye’ye hiç gelememektedir.
Avrupa’da 20 milyon engelli ve yaşlı, kendi ülkelerinde günlük gezilere çıkmaktadır.
Seyahat eden engellilerin büyük kısmının yanında en az bir refakatçi olduğu düşünüldüğünde, bu özel seyahat pazarı 35 milyon seyahat ve 630 milyon geceleme üretmektedir.
Çin’de 60 milyon (çalışabilir durumda 25 milyon) ve Japonya’da 5 milyon (18 yaş üzeri 3 milyon) engelli bulunmaktadır. Bu da pazarın büyüklüğünü göstermektedir.
Turizm Sektörü Ne Yapmalı?
Sektördeki herkesin, uzmanlardan davranış, iletişim ve mimari uygulama eğitimleri alması gerekir.
Terminallerde, istasyonlarda ve ulaşım araçlarında hareket kısıtlılığı olan bireyler için uygun servisler sunulmalı, eğitilmiş personel görevlendirilmelidir.
Rampalar ve mobil kaldıraç sistemleri hazır bulundurulmalıdır.
Personel Hazırlığı
Tekerlekli sandalye kullanan, görme ve işitme engelli bireylere yönelik farkındalık ve davranış eğitimleri verilmelidir.
Güvenlik görevlileri, engelli misafirlerin odalarına dair bilgilere ulaşabilecek şekilde eğitilmelidir.
Tesislerin Hazırlanması
Mimari engeller ortadan kaldırılmalı, kapılar, asansörler, banyo ve tuvaletler uygun ölçülerde olmalı.
Personel, akülü ve tekerlekli sandalye kullanıcılarının ihtiyaçlarına yönelik özel eğitim almalıdır.
Görme engellilere uygun fiziksel düzenlemeler ve sesli uyarıcılar; işitme engellilere ise görsel uyarıcılar ve iletişim yöntemleri sunulmalıdır.
Oda aydınlatmaları iyi olmalı, sabit eşyalar yerinde kalmalı, kontrast renkler tercih edilmelidir.
Acil durum planlamaları engellilere özel önlemlerle detaylandırılmalı, tesis girişinde bu bilgiler verilmelidir.
Sonuç
Engelsiz turizm sayesinde engelliler ve yaşlılar hayata eşit katılım hakkına kavuşmuş olacaklar. Aynı zamanda onlara bakan kişiler de bu hakkı paylaşacak. Bu sorumluluğu üstlenecek yatırımcı ve işletmecilerin gerekli düzenlemeleri yapmaları, aksi takdirde yanlış uygulamalarla sorunun daha da büyüyeceği ortadadır.
Hayat bir arada yaşandıkça güzelleşir. Engelsiz turizm bu adımlardan biridir.
— Adem Kuyumcu
arkitera.com
