Engellinin Parası Nereye Harcanıyor?

Tohum Otizm Vakfı Başkanı Mine Narin ile sohbet ediyoruz…

Baba dostu Galatasaray Kulübü eski başkanlarından iş insanı Selahattin Beyazıt vefat edeli 2 gün olmuştu.

Narin, geçtiğimiz pazar günü son yolculuğuna uğurlanan Beyazıt’ı hayırla anıyor.

Vakfın ilk harcını “patronlar patronu” olarak anılan babası Halit Narin ve Selahattin Beyazıt’ın attığını belirten Narin, “Vakıf olarak Türkiye’de ilk açık arttırmayı biz düzenledik. Yıl 2006’ydı… Mehmet Güleryüz, Güler Sabancı gibi ünlü sanatçı ve iş insanlarının açık arttırmamıza özel yaptıkları ebru eserleri satışından gelir sağladık” diyor.

Mine Narin 2000’lerin başında profesyonel hayattan ayrılmaya karar veriyor, aile şirketlerinde yalnızca yönetim kurulu üyesi olarak kalıyor.

Boğaziçi Üniversitesi’nden arkadaşı Aylin Sezgin ile 2003 yılında Tohum Otizm Vakfı Erken Tanı ve Eğitim Vakfı’nı kuruyorlar.

Sezgin’in otizmli evladı için verdiği mücadeleden yola çıkan iki anne; Amerika’dan, İsrail’den, İngiltere’den edindikleri eğitim modellerini Türkiye’ye getiriyorlar.

Otizmli çocuklarla 20 yıl

Vakıf bugüne kadar, Milli Eğitim, Kalkınma, Aile ve Çalışma Bakanlıkları, İŞKUR işbirliğiyle yürüttüğü 36 projeyle 50 bin çocuğu taramadan geçirmiş; 10 bin öğretmene engelli eğitimi vermiş.

2006 yılında Şişli’de açtıkları 150 öğrenci kapasiteli “Özel Tohum Otizm Vakfı Eğitim Uygulama Okulu” 3-12 yaş arası çocukları kabul ediyor.

Okulda bugüne kadar eğitim alan 2 bin 460 çocuğun bin 100’üne burs sağlanmış

Bir sosyal projenin başarılı olmasının ön şartı sürdürülebilir olmak.

19 yıldır kendini geliştirerek toplumsal etki yaratan bir vakıf olarak ayakta kalan Tohum Otizm, “Taşı delen suyun gücü değil, sürekliliğidir” sözünü doğruluyor.

Devlet desteği nereye gidiyor?

4857 sayılı İş Kanunu’na göre 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde yüzde 3 engelli çalıştırma zorunluluğu bulunuyor. Kamuya ait iş yerlerinde bu oran yüzde 4…

Toplam işçi sayısı esas alınarak kanunda belirtilen asgari seviyede işçi çalıştırmayan işverenlere, çalıştırması gereken her bir engelli için 5 bin 430 TL para cezası uygulanıyor.

Ayrıca İŞKUR’a kayıtlı ve yüzde 40 engelli şartına bağlı olarak iş yeri açmak isteyenlere toplam 65 bin liraya kadar hibe destek sağlanıyor.

İŞKUR kayıtlarına göre ise 126 bin 578 engelli iş gücü bulunuyor. Bunların yüzde 30’u otizmli…

Akla gelen ilk soru:

Devlette her bir engelli için toplanan “ceza fonunda”, ne kadar para birikiyor ve devlet desteğinden “engelliler mi” yararlanıyor, yoksa burada da “abrakadabra” işleri mi oluyor?

Engelliye üniversite kapısı kapalı

Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de yaşayan yaklaşık 550 bin otizmli bireyin 140 bini 0-14 yaş arasında çocuk…

CHP Kayseri Milletvekili Çetin Arık’ın kamuoyu ile paylaştığı rakamlar, İŞKUR’u iyimser algılamamıza neden olabilir.

Arık, “1985 yılında her 2 bin 500 doğumdan bir çocuk otizmli doğarken, bugün 58 çocuktan biri otizmli doğuyor. Bu hızla giderse çok değil bundan 10 yıl sonra iki çocuktan birinin otizmli doğacağını söyleyen araştırmalar var” diyor.

Dünyada doğan her 44 çocuktan 1’ine otizm tanısı konulduğunu belirten kaynaklar, bu rakamı Türkiye’ye uyarladıklarında 950 bin otizmli olduğunu belirtiyorlar.

Otizmli istihdam etmek üzere özel bir program yürüten Bursa firması Eker’in araştırmasına göre 2021 yılı Nisan ayı itibarıyla İş-Kur’a kayıtlı otizmli iş gücü sayısı 30, kayıtlı işsiz sayısı 25’miş…

Eker, 9 otizmli çalışanına verilen eğitimler sonunda yüzde 300’ün üzerinde verim artışı sağlandığını da raporladı.

350 bin çocuk eğitimden uzak

Arık’ın “Türkiye’de otizmli çocuklar eğitim alamıyor. Eğitim bekleyen 350 bin çocuk bulunuyor. Koskoca ülkede lise mezunu 534, üniversite mezunu ise 21 otizmli çocuk var” sözlerini Narin’in şu saptaması tamamlayabilir:

“Devlet engellilerin eğitimi için ömür boyu ayda 12 saat eğitim desteği veriyor. Oysa otizm diğer engelli türlerinden farklı olarak 0-5 yaş arası yoğun desteğe ihtiyaç duyuyor. Erken dönemde verilen eğitimle yaşam becerisi gelişebiliyor. Avrupa’da bu destekler haftada 40 saat olarak belirleniyor.”

TBMM’de kurulan “Otizm ve Down Sendromu Araştırma Komisyonu”nun Nisan 2020’de kamuoyu ile paylaştığı raporda dile getirilen 324 öneriden, 137’sinin eğitimle ilgili olduğu vurgulanıyordu.

TV dizisi karakteri “mucize doktor” Ali Vefa’lara gerçek hayatımızda yer açabiliyor muyuz?

84 milyonluk ülkede otizmli gençlerden yalnızca 21’i üniversite mezunu olurken…

Serpil Yılmaz

Sözcü