Otizmli Bireylerin Uçuş Hakkı Keyfiyeten Engellenemez, Zorlaştırılamaz!
Otizmli bireylerin uçak yolculuğu öncesi rapor almaya zorlanması ve refakatçi eşliğinde uçuş yapma zorunluluğu getirilmesine yönelik açıklama yapan İstanbul Barosu Engelli Hakları Merkezi konuyla ilgili olarak şöyle dedi;
“Otizm bir hastalık değildir bir nöroçeşitliliktir!
Türk Hava Yolları, uçuş politikası bağlamında otizmli yolcuların refakatçi ile uçak yolculuğu yapmalarını öngörmektedir. Son zamanlarda yapılan başvuruda, bu uygulamaya ek olarak, “Uçuşa uygundur ve refakatçi ile uçak yolculuğu yapabilir.” şeklinde onay bulunan bir raporun uçuştan en az 10 gün önce alınması zorunluluğu getirilmiştir. 5378 sayılı Engelli Hakları Kanunu’nun amacı, engellilerin temel hak ve özgürlüklerden faydalanmasını teşvik ve temin ederek ve doğuştan sahip oldukları onura saygıyı güçlendirerek toplumsal hayata diğer bireylerle eşit koşullarda tam ve etkin katılımlarının sağlanması ve engelliliği önleyici tedbirlerin alınması için gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlamaktır.
Yasa temel olarak engelli bireylere, doğrudan veya dolaylı ayrımcılık yapılmasını yasaklamıştır. Doğrudan ayrımcılık; engelliliğe dayalı ayrımcılık temeline dayanan ve engellinin hak ve özgürlüklerden karşılaştırılabilir durumdakilere kıyasla eşit şekilde yararlanmasını engelleyen, kısıtlayan veya zorlaştıran her türlü farklı muameleyi, dolaylı ayrımcılık ise görünüşte ayrımcı olmayan her türlü eylem, işlem ve uygulamalar sonucunda engelliliğe dayalı ayrımcılık temeliyle bağlantılı olarak, engellinin hak ve özgürlüklerden yararlanması bakımından nesnel olarak haklılaştırılamayan dezavantajlı bir konuma sokulmasını ifade etmektedir.
Otizmli bireylere yönelik ayrımcılığın ortadan kaldırılabilmesi için toplum ve toplum düzeyindeki eylemlerle otizmli bireylerin haklara erişilebilirliğin desteklenmesi gerekmektedir. Toplumsal tutumlar ve yerel ve ulusal otoriteler tarafından sağlanan destek düzeyi, otizmli insanların yaşam kalitesini belirleyen en önemli faktörlerdir. Otizm ve diğer gelişimsel engelli kişilere yönelik müdahaleler, bu rahatsızlıklarla yaşayan kişilerin katılımıyla tasarlanmalı ve sunulmalıdır.
Otizmli bireyler de dahil olmak üzere tüm insanların, mümkün olan en yüksek fiziksel ve ruhsal sağlık standardına sahip olma hakkı vardır. Ancak otistik insanlar, sıklıkla damgalanmaya ve ayrımcılığa maruz kalmakta; sağlık hizmetlerinden, eğitimden ve toplumla etkileşim ve katılım fırsatlarından haksız yere mahrum bırakılmaktadırlar.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından, Mayıs 2014 yılında, 67. Dünya Sağlık Örgütü Toplantısında, hükümetlerin otizmli bireylerin yaşam kalitesini iyileştirmek için harekete geçme konusundaki kararlılığını artırmak; Otizmli ve diğer gelişimsel engelli bireyler için kapsayıcı ve kolaylaştırıcı ortamların teşvik edilmesi ve bakıcılarına destek sağlanması noktasında karar alınmıştır.
THY’nin otizmli bireylerin uçuş hakkına ilişkin olarak keyfiyet barındıran yeni uygulaması, Anayasa’mızın temelini teşkil eden temel insan haklarına ve 5378 sayılı yasaya ve temelde insan haklarına, aykırıdır.
Bu uygulamanın sürdürülmesi otizmli bireyleri ve ailelerini toplumdan dışlamaya, ötekileştirmeye neden olacağından kabul edilemezdir. Dolayısıyla öncelikle devletin ve ilgili kurumların Anayasamıza, temel insan haklarına ve engelli hakları kapsamında doğrudan ve dolaylı ayrımcılık yapılmaması kurallarına riayet etmeleri gerekmektedir.”
Kaynak: İstanbul Barosu
