ABD Başkanı Donald Trump, 22 Eylül 2025’te Beyaz Saray’ın Roosevelt Odası’nda “Amerika’nın çocukları için önemli tıbbi ve bilimsel bulgular” başlıklı bir açıklama sırasında konuştu. Federal sağlık yetkilileri, hamilelik sırasında asetaminofen kullanımının otizm riskiyle bağlantılı olabileceğini öne sürdü. Trump’a, Ulusal Sağlık Enstitüleri Direktörü Jay Bhattacharya, Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) Komiseri Dr. Marty Makary, Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanı Robert F. Kennedy Jr., Medicare ve Medicaid Hizmetleri (CMS) Yöneticisi Dr. Mehmet Öz ve Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı Vekil Müsteşarı Dorothy Fink eşlik etti.
Trump, Pazartesi günü ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin doktorlara, hamilelik sırasında Tylenol kullanımının “çok yüksek otizm riski” ile ilişkili olabileceğini bildireceğini açıkladı. Bu açıklama, ilacın güvenli olduğunu gösteren onlarca yıllık kanıtla çelişiyor.
“Kadınlara, hamilelik sırasında tıbben gerekli olmadıkça Tylenol kullanımını sınırlamaları şiddetle tavsiye ediliyor. Mesela ateş tedavisi için… ‘dayanamıyorsanız’” dedi Trump.
Uzmanlar, otizmin birden fazla nedeni olduğunu, Tylenol ile otizm arasındaki bağlantıyı gösteren bilimin ise kesinleşmediğini söylüyor.
Tedavi edilmeyen bir ateşin, hem fetus hem de hamile kişi için tehlikeli olabileceğini uzmanlar belirtiyor. Riskler arasında düşük, doğum kusurları ve yüksek tansiyon var.
Araştırmalara göre, hamilelik sırasında çoğu insan en az bir kez asetaminofen kullanıyor. Parasetamol olarak da bilinen asetaminofen (Tylenol markasıyla satılıyor), hamilelikte ağrı ve ateş için güvenli kabul edilen tek reçetesiz ilaçtır. İbuprofen veya normal doz aspirinin hamilelikte ciddi komplikasyon riskini artırabileceği biliniyor.
Trump, Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanı Robert F. Kennedy Jr., FDA Komiseri Dr. Marty Makary, Ulusal Sağlık Enstitüleri Direktörü Dr. Jay Bhattacharya ve CMS Yöneticisi Dr. Mehmet Öz ile birlikte Beyaz Saray’da konuşurken sadece Tylenol konusuna değinmedi. Çocukluk aşılarının bölünmesini ve hatta yenidoğanlara uygulanan hepatit B aşısının — ki bu uygulama çocuklardaki enfeksiyonu neredeyse yok etme noktasına getirmişti — 12 yaşına ertelenmesini de savundu.
“Çok fazla sıvı, çok fazla farklı şey o bebeğe giriyor,” dedi Trump, herhangi bir kanıt sunmadan.
Kapsamlı araştırmalar, aşılarla otizm arasında hiçbir bağlantı olmadığını göstermektedir.
Trump, Kennedy’ye otizmi “benimle birlikte Amerikan siyasetinin ön saflarına taşıdığı” için teşekkür etti. Kennedy, uzun süredir aşı karşıtı bir aktivist olarak, aşıların otizme neden olduğu yönündeki çürütülmüş teorileri yaymıştı.
“Biz, bunu inceleyen birçok kişiden çok daha fazlasını anladık,” dedi Trump.
Kennedy ve FDA’nin mesajları, Trump’ın hamilelikte ya da bebeklere Tylenol vermeyin uyarılarına kıyasla daha ılımlıydı.
Kennedy, HHS’nin (Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı) hamilelikte Tylenol kullanımı konusunda aileleri bilgilendirmek ve halk sağlığını korumak için ülke çapında bir kamu hizmeti kampanyası başlatacağını söyledi. Ayrıca, klinisyenlere en düşük etkili dozu, en kısa süreyle ve yalnızca gerekli olduğunda kullanmaları çağrısında bulundu.
FDA, asetaminofen ürünlerinin güvenlik etiketini değiştirme sürecine başladığını ve doktorlara Tylenol kullanımının kararının “hala ebeveynlere ait olduğunu” belirten bir mektup göndereceğini açıkladı. Ajans, çalışmalarda bir ilişki tanımlanmış olsa da “nedensel bir ilişki kurulmadığını” ekledi.
Tylenol’un üreticisi Kenvue, asetaminofen ile otizm arasında bağlantı olduğu iddiasına “kesinlikle katılmadığını” belirterek, bu durumun anne adayları için sağlık riskleri ve kafa karışıklığı yarattığı konusunda derin endişe duyduğunu açıkladı.
Şirket, “Asetaminofen, tüm hamilelik boyunca ihtiyaç halinde kadınlar için en güvenli ağrı kesici seçeneğidir. Onsuz, kadınlar ya hem anne hem bebek için zararlı olabilecek ateş gibi durumlarla mücadele etmek zorunda kalacak ya da daha riskli alternatiflere başvuracaktır,” dedi.
Kenvue ayrıca, hamile kadınların herhangi bir reçetesiz ilaç almadan önce sağlık uzmanlarına danışmaya devam etmesi gerektiğini vurguladı.
Bilim Ne Diyor?
Tylenol ve otizm arasındaki bağlantıya dair bilimsel sonuçlar kesin değil. 2024’te JAMA’da yayımlanan, 2 milyondan fazla çocuğu kapsayan hakemli bir İsveç çalışması, hamilelikte asetaminofen kullanımının otizm, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) veya diğer nörogelişimsel durumlarla ilişkili olmadığını ortaya koydu.
Ağustos ayında BMC Environmental Health dergisinde yayımlanan bir çalışma, asetaminofen kullanımı ile nörogelişimsel farklılıklar arasındaki ilişkiye dair 46 araştırmayı inceledi. Bunlardan altısı doğrudan otizm ile bağlantıyı ele alıyordu. Genel olarak analiz, hamilelikte asetaminofen kullanımı ile otizm arasında “güçlü bir ilişki kanıtı” olduğunu buldu. Ancak yazarlar, araştırmanın yalnızca ilişki gösterebileceğini, asetaminofenin otizme neden olduğunu kanıtlayamayacağını özellikle belirtti.
Araştırmacılar, “Asetaminofen kullanımında temkinli olunmasını öneriyoruz — en düşük etkili doz, en kısa süre, tıbbi rehberlik altında ve bireysel risk-fayda değerlendirmelerine göre — geniş kapsamlı bir kısıtlama yerine,” diye yazdı.
Otizm Bilim Vakfı, açıklamadan “derin endişe” duyduğunu ve bunu “tehlikeli” olarak nitelendirdi.
Vakfın başkanı Alison Singer, yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Bugünkü duyurunun neden yapıldığını ve hangi sonuçlara dayanarak alındığını bilmiyoruz. Yeni veri ya da bilimsel bir çalışma sunulmadı. Konuyla ilgili yeni bir makale yayımlanmadı. Bilimsel ya da tıbbi konferanslarda yeni bir sunum yapılmadı. Bunun yerine Başkan Trump, bilimsel kanıt sunmadan ne düşündüğünü ve hissettiğini anlattı. ‘Dayan’ dedi, yani Tylenol alma ya da çocuğuna verme. Bu bana, annelerin otizm için suçlandığı dönemleri hatırlattı. Eğer ateşe ya da ağrıya katlanamazsan, çocuğunun otizmi senin suçun demek oluyor. Bu şok ediciydi. Gerçekten şok ediciydi.”
Amerikan Kadın Doğum Uzmanları Koleji Başkanı Dr. Steven J. Fleischman, Pazartesi günkü açıklamayı sorumsuzca buldu:
“Bugünkü HHS açıklaması, mevcut tüm bilimsel kanıtlarla desteklenmiyor ve çocuklardaki nörolojik sorunların çoklu ve karmaşık nedenlerini tehlikeli bir şekilde basite indiriyor. Federal sağlık kurumlarımızın güvenilir verilere dayanmayan, milyonlarca insanın sağlığını ve refahını etkileyecek bir açıklama yapması son derece rahatsız edici,” dedi.
Sosyal medya hesaplarımız:
İnstagram sosyal medya hesabı için tıklayın
Linkedln sosyal medya hesabı için tıklayın
X sosyal medya hesabı için tıklayın
Facebook sosyal medya hesabı için tıklayın
Kaynak: CNN
